آسیاب آبی ریگاره محمدیه جزء یکی از شگفت انگیز ترین آثار تاریخی نایین به شمار می رود خصوصاً از لحاظ معماری. گفته شده که این آسیاب را با روش کند یا تکنیک کند، آن هم با وسعت ۱۵۰ متر به عمق ۳۰ متر در دل زمین، ساخته اند.
پس از دیدن این آسیاب اولین چیزی که نظرتان را جلب می کند سنگ های بزرگی هستند که با روش و طرزی عجیب به وسیله آب قنات آن هم در عمق ۱۸ متری در زیر زمین به سوی تنوره آسیاب هدایت شده اند و فشار بسیاری بر روی چرخ های آسیاب ایجاد کرده اند و آن را به حرکت در می آورند.
قسمت ورودی این آسیاب آبی در عمق ۳ متری زمین احداث شده است. در زیر زمین هم بعد از اینکه یک دالان بزرگ به طول ۶۰ متر با شیب بسیار زیاد ایجاد نموده اند می توان به قسمت اصلی آسیا برسید. موضوع دیگری که بسیاری از باستان شناسان و معماران آن توجه می کنند این است که قسمت دالان که دارای ارتفاع حدود ۲ تا ۴ متر است و شیب بسیار شدیدی دارد به صورت عجیبی در دل زمین حفر شده است!
اگر ۲۵ متر از عمق این آسیاب را رد کنید به یک فضای دیگر دسترسی پیدا خواهید کرد که متشکل از چندین اتاق و یک محل که به نظر می رسد برای نگهداری حیوانات بوده و در واقع همان اصطبل است. علاوه بر این یک فضا هم وجود دارد که برای قرار گرفتن سنگ های آسیا و تنور طراحی شدند.
از دیگر قسمت های این فضا و این محوطه می توانیم به سکوهایی اشاره کنیم که در آن زمان به منظور قرار دادن کیسه های گندم و آرد بر روی آن تعبیه شده اند اینکه ساقه گندم در آن زمان به وسیله چهار پایانی مانند الاغ و اسب و حتی بیشتر جابجا می شدند.
بر اساس تحقیقاتی که در این محله قدیمی انجام شده بسیاری از مردم کهنسال این منطقه معتقدند که این آسیاب آبی متعلق به دوره کیخسرو است که با این وجود و با این احتساب می‌توان قدمت آن را بیش از ۲۰۰۰ سال در نظر گرفت. برخی از مردم معتقدند که در شهرستان نایین و در محله محمدی چندین ضرب المثل معروف در خصوص همین آسیاب آبی وجود دارد.
به طور کلی می توان گفت وجود چنین آسیاب آبی قدیمی نشانگر تلاش پشتکار و هوش بسیار مردمان ایران در گذشته است و در واقع محلی است که با نقشه و ترتیب خاص ساخته شده است.
